ხახულის მონასტერი  ისტორიულ სამხრეთ საქართველოში, იმიერტაოში, ოლთისის ვილაიეთში, მდინარე თორთუმისწყლის შენაკად ხახულისწყლის მარცხენა ნაპირზე, სოფელ ხახულში  მდებარეობს. ტაძარში ამჟამად მოქმედებს ჯამე.      „ქართლის ცხოვრების” ცნობით მონასტერი დააარსა დავით III კურაპალატმა X საუკუნის II ნახევარში. თანდათან ხახულის მონიჯნავე მიწებზე ჩამოყალიბდა ხახულის თემი – ეკონომიკურად დაწინაურებული რეგიონი (უფრო გვიანდელი ხანის ოსმალურ დოკუმენტებში ხახულის … ვრცლად ხახულის მონასტერი